Afrekenen met overtuigingen

Overtuigingen, we kennen ze allemaal en hebben ze allemaal. Overtuigingen die bijdragen aan persoonlijke effectiviteit zijn in positieve zin belangrijk, maar wat doen we met die negatieve overtuigingen? Een Artikel over omgaan met overtuigingen.

Werking van ons brein

Wij mensen hebben allemaal een prachtig brein waar we ons leven lang plezier van hebben. Een brein wat in staat is om met een enorme snelheid te fuctioneren. Onze hersenen zijn opgebouwd uit wel 100 miljard zenuwcellen (neuronen) die met elkaar in verbinding staan. Hierdoor kan informatie die we via onze zintuigen ontvangen met hoge snelheid verwerkt worden. We beschikken over een kort sensorisch geheugen, ook wel korte termijn geheugen genoemd en een lange termijn geheugen. Ons korte termijn geheugen heeft als functie om overbodige informatie te filteren waarna het kan worden opgeslagen in ons lange termijn geheugen. Met de opgeslagen informatie kunnen wij oneindig veel voorstellingen maken. Het toepassen van deze beschikbare informatie noemen we ‘denken’ (cognitie).

Je zou dus kunnen stellen dat alle opgedane ervaringen ook worden opgeslagen in ons lange termijn geheugen. Zoals ik eerder schreef zijn onze ervaringen een belangrijk onderdeel van ons vermogen om te leren. We doen ervaringen op, creëren daar een bepaald beeld bij en zetten het om in informatie. Een mooi voorbeeld hiervan is wanneer een kind in contact komt met een warme oven. Zijn moeder zegt dat hij er niet aan moet komen want de over is heet. Wat doet het kind, het voelt met zijn vingers aan de oven en komt tot de pijnlijke ontdekking dat een oven heet kan zijn. De informatie wordt direct verwerkt van het korte termijn geheugen (een pijnlijke ervaring) naar het lange geheugen.

Ons onderbewustzijn

Op die manier doen wij mensen ons leven lang ervaringen op die we opslaan in ons geheugen. Aan deze informatie koppelt ons geheugen automatisch ‘hapklare zinnen’. In geval van het kind in de keuken zou dat kunnen zijn; “Als een oven aan staat brand ik mijn vingers” of “Ovens zijn gevaarlijk”. Die hapklare zinnen noemen we kortweg ‘overtuigingen’. Overtuigingen worden ons leven lang aangemaakt en omdat we onnoemelijk veel ervaringen hebben slaan we deze op in ons lange termijn geheugen. We noemen dit ook wel ons ‘onderbewustzijn‘.

Ons onderbewustzijn bevat oneindig veel informatie. Wanneer we de hele dag door al die informatie bewust tot onze beschikking zouden hebben zouden we totaal overspannen raken. Om die reden heeft ons brein ervoor gezorgd dat deze informatie onbewust aanwezig is. Hierdoor hebben we deze informatie dus wel tot onze beschikking alleen is het opgeslagen in ons onderbewustzijn. Het besef dat een oven heet kan zijn is in ons onderbewustzijn als ervaring opgeslagen. Deze informatie hebben we nodig om ons te beschermen bij een warme oven. Anders zouden we elke keer opnieuw moeten leren dat een oven heet is.

Overtuigingen

Overtuigingen zijn als een langspeelplaat die is blijven hangen. We hebben er jaren mee rond gelopen en zijn onbewust keer op keer herhaald. Veel van onze overtuigingen hebben hun oorsprong in onze jeugd. Dit komt omdat we tijdens onze jonge jaren zoveel bezig zijn geweest met ervaren. Maar ook onze ouders, opvoeders, omgevingsfactoren en cultuur hebben een rol gespeeld bij het ontstaan van onze overtuigingen. Immers toen we jong waren, geloofden we wat anderen (over ons) zeiden, het was ons enige referentiekader. Mede daarom kunnen deze overtuigingen zo hardnekkig zijn, ongeacht of ze waar zijn of niet.

Beperkende overtuigingen

Een andere bron van overtuigingen zijn extreme piek-ervaringen. Deze ervaringen zijn zo heftig dat ze niet alleen opgeslagen worden in ons onderbewustzijn, ze gaan ook ons gedrag beïnvloeden. Ze beperken als het ware in ons dagelijks functioneren. Een voorbeeld daarvan is een verkeersongeval. Stel iemand wordt van achter aangereden en komt terecht in een kettingbotsing. Een peak-ervaring die ons gedrag blijvend kan veranderen. Het gevoel erbij is er een van onveiligheid. De overtuiging die ontstaat is; “Het verkeer is onveilig”. Wanneer deze persoon daarna weer in een auto stapt kan hij/zij daar nog lange tijd last van hebben. De snelweg is voor zo iemand een onveilige plek en remlichten die opgloeien zijn een teken gevaar geworden. De overtuiging die deze persoon heeft gecreëerd zal een blauwdruk zijn voor het handelen in het verkeer.

Nou is een verkeersongeval een voorbeeld waarbij we ons bewust zijn van een overtuiging. Maar wat doen we dan met al die andere overtuiginen waarvan we ons niet of nauwelijks bewust zijn. Stel je voor dat iemand een overtuiging heeft die gaat over eigenwaarde? Bijvoorbeeld; “Ik ben niet goed genoeg” of “Ik mag er niet zijn”. Deze overtuigingen zijn vaak al jaren onbewust aanwezig en hebben net zoveel impact op ons dagelijks functioneren. Ze zijn alleen wat dieper in ons onderbewustzijn geworteld. Net als in het verkeer zullen ook deze overtuigingen ons gedrag beïnvloeden.

Afrekenen met overtuigingen

Er bestaan verschillende theorieën over overtuigingen. Er zijn coaches die overtuigingen kunnen ‘ombuigen’ door middel van NLP (Neuro linguïstisch programmeren). Een mooi voorbeeld hiervan is een man die in één sessie met lifecoach Anthony Robbins blijvend van zijn stotteren is afgeholpen.

Overtuiging accepteren

Een andere manier om af te rekenen met overtuigingen is om ze gewoonweg te accepteren. Beperkende overtuigingen vinden hun kracht omdat ze er niet mogen zijn. Immers ze passen niet in ons dagelijks leven en meestal zijn ze een ook nog bron van verdriet of irritatie. En toch worden we er regelmatig mee geconfronteerd. Neem die ene collega die vindt dat het werk niet goed is gedaan (Ik ben niet goed genoeg). Of die persoon die altijd zo nadrukkelijk aanwezig is waardoor er geen ruimte is voor andermans mening (Ik mag er niet zijn). En zo kunnen we nog dagen doorgaan met voorbeelden.

Wat nou als die personen en situatie slechts een spiegel zijn van onze waarheid, van onze overtuigingen? Stel nou dat we deze situaties gaan aanschouwen en ons zelf de vraag stellen, waarom voel ‘IK’ mij zo geraakt? Belangrijk hierbij is om het bij je zelf te houden. Zodra we het bij een ander leggen is dat een teken dat het er niet mag zijn. De volgende stap is om bij jezelf in te checken welke overtuiging eraan ten grondslag ligt. Het maakt niet uit of de overtuiging waar is of niet, hij is er alleen maar. Daarna volgt de meest belangrijke stap. Accepteer dat je die overtuiging hebt. Mogelijk voel je daar een emotie bij, wanneer dit gebeurt laat die er gewoon zijn. Het is een eerste teken dat je loskomt van jouw overtuiging.

Het vergt wat oefening maar de prijs die je ervoor terugkrijgt is vele malen groter dan de energie die je moet stoppen in het onderdrukken van overtuigingen. Wanneer we onze overtuigen gaan accepteren ontstaat er steeds meer ruimte voor vervulling, vrijheid, geluk, energie en een hoge mate van zelfvertrouwen.